Çin ile ayrışma uygulaması, kimseye fayda getirmeyecek

"İtalya, Kuşak ve Yol İnisiyatifi ile ilgili kararını verirken kendi çıkarlarından hareket ederek bağımsız ve egemen bir çizgi mi izleyecek? Yoksa ABD’nin sesine kulak verip AB’nin “uslu çocuğu” mu olacak? Kısa dönemde bunun yanıtını göreceğiz."

Avrupa Birliği içinde son dönemde en çok tartışılan konular arasında üye ülkelerin Çin ile ilişkileri ilk sıralarda yer alıyor. En son Avrupa Birliği’nin “aykırı çocuğu” olarak nitelenen İtalya’dan gelen bazı açıklamalar bu ülkenin Çin ile ilişkilerini tekrar gündeme getirdi.

Resmi ziyaret için bulunduğu ABD’de ABD Başkanı Joe Biden ile Beyaz Saray’da görüşen İtalya Başbakanı Giorgia Meloni’ye basın toplantısında İtalya’nın Çin ile 2019’da imzalayarak katıldığı yeni “İpek Yolu” olarak da anılan Kuşak ve Yol İnisiyatifi’nin bu görüşmede gündeme gelip gelmediği soruldu. Meloni, “İpek Yolu hakkında konuştuk. Tasavvur edersiniz ki ABD’nin yaklaşımı, İtalya’dan bir şey talep etmek ya da beklemek gibi bir yaklaşım değil. ABD, İtalya’ya güveniyor. Öyle bir saygı var ki kimse bize ne yapmamız gerektiğini söylemeyi düşünmüyor çünkü biz güvenilir ve ciddiyiz” şeklinde yanıt verdi.

ABD’NİN TALEBİ VEYA BEKLENTİSİ

ABD’nin İtalya’dan bir talebi veya beklentisi olmadığını düşünmek biraz saflık olur. Meloni’nin böyle bir yanıt vermek durumunda kaldığı anlaşılabilir. Ancak bu konuda daha ileri sözlerin Savunma Bakanı’ndan gelmesi durumu daha ilginç hale getirdi. İtalya Savunma Bakanı Guido Crosetto, ülkesinin Kuşak ve Yol İnisiyatifi’ne katılmasını “doğaçlama ve berbat” bir karar olduğunu ileri sürdü. İtalyan Bakan “İtalya’nın Çin’e ihracatının kayda değer bir gelişme göstermediğini ve Çin’in anlaşmanın tek kazananı olduğunu” iddia etti.

Bu iddiaya yanıt Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan geldi. Bakanlıktan yapılan açıklamada, İtalya tarafının istatistiklerine göre, bu yılın ilk beş ayında İtalya’nın Çin’e ihracatının yıllık yüzde 58 arttığı ve Kuşak ve Yol İnisiyatifi‘nin iş birliği potansiyelinin değerlendirilmesinin her iki tarafın çıkarına uygun olduğu belirtildi.

MESELE EKONOMİK DEĞİL, SİYASİ

Bu arada bu konudaki değerlendirmeyi ekonomi veya ticaretten sorumlu yetkililerin değil de savunma bakanının yapması meselenin ekonomik olmadığını gösteriyor. İtalyan Savunma Bakanı ağzındaki baklayı “Çin’in dünya sahnesinde giderek daha iddialı davrandığını ve İtalya’nın bir felaket yaratmadan geri çekilme yollarını düşünmesi gerektiğini” söyleyerek çıkardı. Crosetto, “Çin hem rakibimiz, hem de ortağımız”ifadesini kullandı. Yani gerekçe ekonomik değil, siyasi ve söylem ABD’li yetkililerin söylemlerine çok benziyor.

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping 2019’da İtalya’yı ziyaret ettiğinde iki ülke arasında ekonomi ağırlıklı olmak üzere toplamda 29 alanda birçok anlaşma imzalandı. ABD ve AB o günlerde İtalya'ya karşı çıkmıştı.

Resmi bir ziyaret çerçevesinde İtalya'ya giden Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping ve beraberindeki üst düzey heyet, Roma hükümetiyle ekonomi ağırlıklı olmak üzere birçok anlaşmaya imza attı. Çinli ve İtalyan firmaları da enerji, çelik ve gaz boru hattı sektörleri dahil olmak üzere 10 farklı alanda iş birliği üzerinde anlaşma sağladı. Bir hükümet yetkilisi anlaşmaların potansiyel olarak 20 milyar Euro (22.62 milyar dolar) civarında olduğunu açıklamıştı. İtalya, G-7 ülkeleri arasında Kuşak ve Yol İnisiyatifi’ne destek veren ilk ülke olmuştu.

2019’DAKİ TEPKİLER

ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü ve Başkan Donald Trump'ın Özel Asistanı Garrett Marquis sosyal medyada yazdığı mesajda İtalyan hükümetinin Çin'in Bir Kuşak, Bir Yol İnisiyatifi’ne katılarak 'meşruluk kazandırmasına' karşı çıkmıştı.

Marquis, Twitter'daki mesajında, 'İtalya önemli bir küresel ekonomi ve büyük bir yatırım mekanıdır. İtalyan hükümetinin Çin'in gösteriş amaçlı altyapı projesine meşruluk kazandırmasına gerek yok' ifadesini kullanmıştı.

O günlerde İtalya Maliye Bakanı Giovanni Tria yaptığı bir konuşmada 'Proje, İtalya'nın yönetmesi gereken ve kaçıramayacağı bir trendir' demişti. İtalya-Çin ilişkilerinin başrolündeki isimlerinden Ekonomik Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı Michele Geraci de İtalya'nın amacını, 'İtalya malı ürünlerin, dünyanın en hızlı büyüyen pazarı olan Çin'e ihracat hacminde daha fazla başarıya ulaşmasını sağlamak istiyoruz' diye açıklamıştı.

ÇİN’İN FRANSA VE ALMANYA İLE İLİŞKİLERİ

Benzer tartışmalar Çin-Fransa ve Çin-Almanya ilişkileriyle ilgili olarak da gündeme geliyor.

Fransa Maliye Bakanı Bruno Le Maire kısa süre önce yaptığı açıklamada, ülkelerin Çin'den 'ayrıldığı' 'ilüzyonuna' karşı olduğunu ve dünyanın en büyük ikinci ekonomisinin bir risk oluşturduğuna inanmadığını söyledi.

Fransa Maliye Bakanı, Temmuz ayı sonlarında 9.Çin-Fransa Yüksek Düzeyli Ekonomik ve Mali Diyaloğu için Beijing’deydi. Diyalog toplantısı sonucu 22 maddede 57 iş birliği sonucuna ulaşıldı. Verimli geçen toplantıda endüstriyel zincirler, finansal hizmetler, dijital ekonomi ve fikri mülkiyet koruması konularını kapsayan geniş kapsamlı sonuçlar elde edildi.

Uzmanlar, iki ülkenin finanstan iklim değişikliğine ve havacılığa kadar uzanan bir dizi fikir birliğine vardığını ve bunun Çin ve Fransa'nın ekonomik iş birliğini geliştirdiğine dair 'cesaret verici bir işaret' oluşturduğunu ve önemli karşılıklı ihtiyaçların altını çizdiğini söyledi.

Çinli yorumculara göre, ABD'nin 'riskten arındırma' adına 'ayrılma' hamlesinin zemininde, Çin ile Fransa arasındaki son üst düzey diyalog, ABD şahinleri tarafından başlatılan küreselleşme karşıtı dalgalara karşı koyma ve ekonomiyi daha da sağlamlaştırma açısından önemli.

İLİŞKİLERDEKİ SICAKLIK VE ENGELLER

Çin-AB ikili ekonomik ve ticari ilişkilerinin genel atmosferi, ABD'nin ve onun 'riski azaltan' söyleminin ağır etkisi altında olsa da, bazı uzmanlar Çin-AB ekonomik ve ticari ilişkilerinin 'sıcaklığının' görüldüğünü söylüyor.

Alman Ekonomi Enstitüsü, Mayıs ayında Almanya'nın Çin'e doğrudan yatırım akışlarının 2021'deki artışa benzer şekilde 2022'de yüzde 11 arttığını, ancak 2016 ile 2020 arasındaki önceki yıllara göre çok daha güçlü olduğunu açıklamıştı.

Avrupa'da AB-Çin ilişkilerini Çin-Rusya ilişkileriyle ilişkilendirme ve ilgili konuları Çin üzerinde baskı oluşturmak için abartma eğilimi olduğunu söylemek yanlış olmaz. Hatta Avrupa’da bazı çevreler Çin-Rusya bağları hakkında halen yanlış bir anlayışa sahip. Çin tarafına göre, 'Bu tür abartıların Çin-AB ilişkilerinde yeni bir sorun haline gelmesi engellenmeli' ve “ilişkileri daha uzun vadede istikrara kavuşturmak için daha fazla iş birliği sonucu elde etmek gerekiyor.”

İtalya, Kuşak ve Yol İnisiyatifi ile ilgili kararını verirken kendi çıkarlarından hareket ederek bağımsız ve egemen bir çizgi mi izleyecek? Yoksa ABD’nin sesine kulak verip AB’nin “uslu çocuğu” mu olacak? Kısa dönemde bunun yanıtını göreceğiz.

Kaynak: Çin Uluslararası Radyosu

Hibya Haber Ajansı