Büyükşehirlerin yönetişimi vatandaşın yaşam kalitesini belirliyor

Argüden Yönetişim Akademisi tarafından hazırlanan “Büyükşehir Belediyesi Yönetişim Karnesi” (BBYK) başlıklı çalışma İstanbul’da düzenlenen bir toplantıda tanıtıldı. Seçilmiş belediye başkanlarıyla yönetilen 27 büyükşehir belediyesini değerlendiren çalışmaya göre büyükşehirlerde iyi yönetişimin orta düzeyde yer aldığı söylenebilirken, en iyi belediyeler için dahi gelişim alanları bulunuyor.

Kâr amacı gütmeyen, kamu, sivil toplum, özel sektör ve küresel düzeyde 7’den 77’ye herkes için yönetişim kalitesini artırmayı hedefleyen Argüden Yönetişim Akademisi önemli bir çalışmaya imza attı.  Argüden Yönetişim Akademisi tarafından hazırlanan Büyükşehir Belediye Yönetişim Karnesi (BBYK) başlıklı çalışma İstanbul’da Altınbaş Üniversitesi’nde düzenlenen bir toplantı ile kamuoyuna tanıtıldı.

27 büyükşehir belediyesinin yönetişim uygulamalarının kamuya açık verilerle değerlendirildiği araştırma sonuçlarına göre büyükşehir belediyelerinin iyi yönetişim kültür ve uygulamaları genel olarak 35-74 puan aralığında, bunların yarısından fazlası ise 45-64 puan aralığında yer alıyor. Bu sonuçlara göre büyükşehirlerde iyi yönetişimin orta düzeyde yer aldığı söylenebilirken, en iyi belediyeler için dahi gelişim alanları bulunuyor.

Dünyadaki tüm büyükşehir belediyelerinin kullanabileceği model: BBYK

Yerel yönetimlerde yönetişim kalitesini artırmaya yönelik inovatif bir model olan BBYK Modeli, belediye yönetimlerinin ya da başkanlarının performansını ölçmeye yönelik değil, esas itibari ile kurumların karar alma ve kaynak kullanma süreci ile faaliyetleri ve kurumsal işleyişlerinin tutarlı, sorumlu ve duyarlı, hesap verebilir, adil ve kapsayıcı, şeffaf, etkili ve verimli ve katılımcı olup olmadığına odaklanan bir model olarak geliştirildi.

Büyükşehir Yönetişim Karnesi süreç yönetişimi, yönetişim ilkeleri ve öğrenme döngüsünden oluşan 3 ana başlık altında belirleniyor ve buna göre bir karne puanı ortaya çıkıyor. Bu üç ana başlığın altında ayrıca ayrıntılı alt başlıklar bulunuyor. İlk olarak Türkiye’de seçilmiş belediye başkanlarıyla yönetilen büyükşehir belediyelerinde uygulanan araştırma modeli, dünyada başka büyükşehir belediyelerinin de kullanımına yönelik hazırlandı.

“İyi yönetişim kültürünün güçlü olduğu yerel yönetimlerde çözümlerin kalitesi artıyor”

Etkinliğin açılış konuşmasını gerçekleştiren Argüden Yönetişim Akademisi Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Metin Çakmakçı, 7’de 77’ye herkesin yaşam kalitesini artırmaya yönelik yürüttükleri çalışmalarla kurumlarda iyi yönetişim kültürünün gelişimine katkıda bulunduklarını ve Büyükşehir Belediye Yönetişim Karnesi projesini yayımlamaktan memnuniyet duyduklarını belirtti.

Toplantının açılışında bir konuşma yapan Argüden Yönetişim Akademisi Mütevelli Heyet Başkanı Dr. Yılmaz Argüden şunları söyledi:

“Türkiye’de nüfusun %78’i büyükşehirlerde yaşıyor. Büyükşehirlerde iyi yönetişim kültürü güçlü olduğunda çevre, insan ve ekonomi üzerinde daha kapsayıcı, sürdürülebilir ve etkin çözümler üretilebiliyor. Tutarlılık, sorumluluk ve duyarlılık, şeffaflık, hesap verebilirlik, kapsayıcı katılımcılık, adillik ve etkililik gibi ilkeleri benimseyen kamu kurumları, toplumun güvenini de daha çok kazanıyor.”

Toplumun yaşam kalitesini yükseltecek olan belediyelerin vatandaşların artan beklentilerini karşılamak için veriye, katılımcılığa ve iş birliğine dayalı olarak çalışmaya özen göstermek durumunda olduklarını vurgulayan Dr. Argüden şöyle devam etti:

‘Dünyada ekonomik, çevresel ve sosyal süreçlerden etkilenen ve bunları etkileyen büyükşehirlerde iyi yönetişim kültürünün güçlendirilmesi vatandaşların yaşam kalitesini artırmaya katkı sağlar. Yaptığımız çalışmanın yerel yönetim aktörleri ve belediyeler için yönlendirici bir kılavuz niteliğinde olmasını arzuladık. Model aynı zamanda dünyada başka büyükşehir belediyeleri tarafından da kullanılabilir. Bu yönüyle Türkiye’den dünyaya sunulan inovatif bir model olma özelliği taşıyor. Sunduğumuz bu kaynağın, belediyelerde dönüşümü ve gelişimi tetikleyen liderlere ve uygulayıcılara, ‘iyi yönetişim’ uygulamalarını geliştirme yolunda referans olmasını hedefliyoruz.”

Modelin Sunduğu Yararlar

BBYK Modelinin kısa, orta ve uzun vadede sürdürülebilir kalkınma ve yaşam kalitesinin artmasına bütünsel katkı yapacağını paylaşan Proje Koordinatörü Dr. İnan İzci ise modelin sağlayacağı yararlardan bahsetti: “Model, her şeyden önce mevzuatta yer alan iyi yönetişim ilkelerini hayata geçirecek düzenleme, kurumsal mekanizma ve sürece katkı sağlıyor. Vatandaşı merkeze alan yanıyla, vatandaşı merkeze alan kamu yönetimi anlayışının gelişimini sağlıyor; vatandaşa ve sivil topluma büyükşehir belediyelerini iyi yönetişim açısından izleme ve değerlendirme için bir araç veriyor. İyi yönetişim kültürünün büyükşehirlerde benimsenmesi yoluyla demokratikleşme, sürdürülebilir kalkınma ve insan refahına yerelden başlayarak katkı sağlıyor.”

Araştırma sonuçları

Araştırma kapsamında Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon büyükşehirleri incelendi.  0-100 puan aralığında belirlenen araştırma sonuçlarına göre 27 büyükşehir belediyesinin iyi yönetişim kültür ve uygulamaları genel olarak 35-74 puan aralığında, bunların yarısından fazlası ise 45-64 puan aralığında yer alıyor.

Araştırma sonuçlarına göre, büyükşehir belediyelerinin iyi yönetişim karne notları büyük ölçüde 65-74 puan aralığının altında kalıyor. 65-74 puan bandındaki 4. Grupta ise yalnızca 5 büyükşehir belediyesi yer alıyor: Bunlar alfabetik sıra ile Ankara, Antalya, Eskişehir, İstanbul ve Kocaeli Belediyeleri.

Buna karşın 55-64 puan bandında ise yine alfabetik sıra ile Adana, Balıkesir, Bursa, İzmir, Mersin, Sakarya ve Samsun yer alırken; Aydın, Denizli, Gaziantep, Kayseri, Konya, Muğla, Ordu, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon ise 45-54 puan bandında yer bulabiliyor. 35-44 puan bandını ise Erzurum, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya ve Manisa paylaşıyor.

Genel olarak ele alındığında, en yüksek puan alan karneye sahip olanlar da dâhil olmak üzere, belediyelerin iyi yönetişim alanında önemli gelişim alanları bulunduğu gözleniyor.

Büyükşehir Belediye Yönetişim Karnesinin Önerileri

Argüden Yönetişim Akademisi tarafından hazırlanan raporda belediyeler düzeyinde iyi yönetişimi geliştirmek için paydaşlara yönelik gelişim önerileri yer alıyor.

İyi Yönetişimin gelişimi ve yaşam kalitesinin güçlendirilmesi için öneriler Sürdürülebilir Kalkınma ve Yaşam Kalitesinin Güçlendirilmesi, Katılım Kalitesinin Güçlendirilmesi, Bilgilendirme Kalitesinin Güçlendirilmesi, Kurumsal İşleyiş Kalitesinin Güçlendirilmesi ana başlıkları altında toplanırken; paydaşlara yönelik gelişim önerileri ise Vatandaşlar ve Sivil Toplum Kuruluşları, Büyükşehir Belediyeleri ve Merkezi Yönetim ana başlıklarında toplanıyor.

“BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE YÖNETİŞİM KARNESİ” PROJE EKİBİ:

Proje Koordinatörü                    Dr. İnan İzci

Proje Araştırmacısı                    Dr. Erkin Erimez

Proje Araştırmacısı                   Dr. Merve Ateş Eren

Danışma Kurulu üyeleri:

TESEV                                         Fikret Toksöz

Sabancı Üniversitesi                     Emeritus Prof. Dr. Korel Göymen

Harvard/Sabancı Üniversitesi        Prof. Dr. Ersin Kalaycıoğlu

Marmara Üniversitesi                    Prof. Dr. Erbay Arıkboğa

Emekli Vali                                   Enver Salihoğlu

Argüden Yönetişim Akademisi hakkında

Argüden Yönetişim Akademisi, daha kaliteli bir yaşam ve sürdürülebilir bir gelecek için kurumlara duyulan güvenin artırılmasını sağlamayı görev edinen bir vakıftır.

Akademi, iyi yönetişim kültürünün yayılması için çocukların ve genç liderlerin yetkinliklerini geliştirmekten başlayarak, toplumun bütün kesimlerini (kamu, sivil toplum ve özel sektör kuruluşları ile küresel aktörler) kapsayan; eğitim, araştırma ve iletişim çalışmaları gerçekleştirir. Yönetişim alanında ulusal ve uluslararası düzeyde bir “mükemmeliyet ve ilk başvuru merkezi” olarak, yönetişimin toplumun her kesimine yayılımına destek olmayı hedefler. Argüden Yönetişim Akademisi, “İyi Yönetişim İlkeleri”ni (tutarlılık, sorumluluk, hesap verebilirlik, adillik, şeffaflık, etkililik, katılımcılık) tüm çalışmalarına ve iş birliklerine yansıtarak örnek olmayı şiar edinmiştir.

Akademi;

• İyi yönetişim kavramının yaygınlaştırılması ve bir kültür olarak benimsenmesini sağlamaya,

• Yönetişimin “dünyanın sürdürülebilirliği ve yaşam kalitesinin yükseltilmesindeki anahtar rolünü̈” vurgulamaya,

• İyi yönetişim ilkelerinin kolaylıkla uygulanabilmesine yönelik yöntemler geliştirerek kurumlara yol gösterici olmaya,

• Yönetişim alanındaki “iyi uygulamaları” öne çıkarıp ödüllendirerek geleceğin liderlerine ilham vermeye,

• Yeni nesil liderlerin iyi yönetişim kültürünü özümseyerek bu yöndeki deneyimlerini artırmaya,

• Küresel bilgi ve deneyimin bütünsel bir anlayışla toplumun her kesimine aktarmaya,

• Ulusal ve küresel aktörlerle işbirlikleri geliştirerek, evrensel sorunlara müşterek çözümler bulmaya çalışmaktadır.

Etki Raporu başta olmak üzere, Akademi’nin bütün süreçleri ve finansal belgeleri “Bağımsız Denetçiler” tarafından denetlenmektedir. Akademi, 2015’te Türkiye’nin G20 liderliği döneminde savunuculuğunu üstlendiği “Entegre Düşünce”yi kendi çalışmalarında da benimsemiş olan, kurulduğu yıldan itibaren faaliyetlerini Entegre Rapor olarak yayımlayan Dünya’daki ilk sivil toplum kuruluşudur.

Hibya Haber Ajansı