Asya Oyunları: “Sahada rekabet diplomaside iş birliği”

Milletlerarası spor etkinlikleri aynı zamanda devletlere açılan fırsat penceresi olarak yorumlanabilir. Asya Oyunları’na ev sahipliği yapan Çin de bu fırsatı kaçırmadı. Çin’i bu konuda avantajlı kılan üç temel neden var: Tecrübe, yenilikçilik ve uluslararası ilişkilerin mevcut durumu.

Uluslararası ilişkilerde iş birliğinin kapısını her zaman takım elbise giymiş ciddi diplomatlar aralamıyor. Ustaca organize edilmiş bir spor müsabakası ve yetenekli sporcuların devletlerarası yakınlaşmanın mimarı olduğu geçmişte kanıtlandı.  Asya Oyunları’nın tarihi uzmanların “spor diplomasisi” adını verdiği yaklaşımın en canlı örneği teşkil ediyor. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından bölgedeki devletleri spor vesilesi ile buluşturmak isteyen Asya Oyunları, ilk kez 1951 yılında Hindistan’da düzenlenmişti. Aradan geçen 72 yılda Asya Oyunları onlarca farklı ülkeden binlerce sporcuyu sahada buluşturmanın yanı sırada devletlere de kendini ifade etme fırsatı tanıdı.

Bu yıl 19.su düzenlenen Asya Olimpiyatları’na Çin’in ev sahipliği yapması ise birçok açıdan bu organizasyonu önemli kılıyor. Bunlardan ilki şüphesiz ki Çin’in “spor diplomasisine” verdiği önem ve tecrübesi.

“İyi bir sporcu usta bir diplomat"

Çin, Soğuk Savaş döneminde Amerika Birleşik Devletleri ile yaşanan gerilimi bir spor daveti ile düşürmeyi başarmıştı. Çin, 1971 yılında ABD masa tenisi takımını ülkeye davet etmiş ve bu adımın ardından yaşanan yakınlaşma tarihe “Pinpong diplomasisi” olarak geçmişti. Ülkenin kurucu lideri Mao, bu yakınlaşmaya önderlik eden Çin masa tenisi takım kaptanı Zhuang Zedong’u “sadece iyi bir sporcu değil aynı zamanda usta bir diplomat” olarak tanımlarken haksız değildi.

Asya Oyunları’nı önemli kılan ikinci husus ise küresel siyasetin güncel durumu. Prof. Cüneyt Akalın, CRI Türk’e verdiği demeçte Asya ülkeleri arasında kimi konularda yaşanan ihtilafa dikkat çekerek “Bölgedeki tüm anlaşmazlıklara karşın Çin, 45 ülkeden gelen 12 binden fazla sporcuyu konuk ediyor.” dedi.

“Benzersiz asyalı”dan küresel ölçekli mesaj

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Asya oyunlarının açılışında yaptığı konuşmada 'Sporu barışı desteklemek, iyi komşuluk ve karşılıklı fayda sağlayan ilişkileri geliştirmek için kullanıp Soğuk Savaş zihniyetini ve blok cepheleşmesini reddetmeliyiz. Asya'yı dünya barışının dayanak noktası haline getirmeliyiz.” İfadelerini kullanmıştı.

Asya Oyunları’nın Xi’nin belirttiği üzere “benzersiz biçimde Asyalı” olsa da etkisi uluslararası ölçekte olmaya devam ediyor. Gazeteci yazar Mehmet Ali Güller’e göre bunun en önemli göstergesi çok sayıda liderle birlikte Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad’ın da Asya Oyunları için Çin’i ziyaret etmesi. Güller, İran ve Suudi Arabistan arasındaki barışı tesis eden Beijing yönetimi Şam yönetiminin de uluslararası topluma katılımı için çabalarını artırdığını kaydetti. Güller ayrıca Suriye’nin Kuşak ve Yol İnisiyatifi’ne katılımı ile birlikte bölgesel ticarette yaşanacak hareketliliğinin gerekli adımların atılması halinde Türkiye’ye de fayda sağlayacağını dile getirdi.

Dönemin yeşil ruhuna uygun

Asya Oyunları’nı kıymetli kılan üçüncü neden ise müsabakaların dönemin ruhuna uygun biçimde çevre dostu olması. Zira Çin, Asya Oyunları’nın düzenlendiği 56 alanın tamamında rüzgar ve güneş enerjisini kullanmakla kalmayıp tüm şehri “yeşil döndürmeyi” amaçlıyor. Kentte rehabilitasyon projesi yürüten Xu Manshan atılan adımları  '12 kilometrelik nehir kanalının taranmasının yanı sıra, yukarı ve aşağı yöndeki barajları kaldırarak ve ‘ölü suyu' ‘canlı suya' dönüştürerek, su yolunun taşkın taşıma kapasitesini eski haline getirdik.” sözleri ile özetledi.

Çevre dostu dijital hava fişeklerin kullanımdan meşalelerin karbon emisyonuna yol açmayan menatol ile yakılmasına kadar ince ayrıntıları düşünen Çin, 2022 Kış Olimpiyatları’nda da ilk kez sürdürülebilir enerji ile üretilen yeşil elektriği kullanmıştı.

Türkiye spor diplomasisine kayıtsız kalmamalı

Çin gibi Türkiye de spor müsabakalarının diplomatik fırsatlar yarattığını bilen ülkeler arasında. Örneğin Türkiye ve Mısır arasındaki normalleşmenin en somut adımı Katar’da düzenlenen Dünya Kupası’nda atılmıştı. Dünya Kupası’nın açılış maçını izlemek için Katar’a giden Cumhurbaşkanı Erdoğan, burada Mısır lideri Abdülfettah es Sisi ile el sıkışarak yeni bir dönemin sinyalini vermişti.

Türkiye’nin Asya Oyunları’na kayıtsız kalmaması gerektiğine dikkat çeken Prof. Cüneyt Akalın, bunun yeni dünyanın bir gereği olduğunu vurgularken, gazeteci yazar Mehmet Ali Güller de “Asya yüzyılının başladığı bir dönemde Türkiye hem sportif hem de diplomatik nedenlerle bu tür organizasyonlarda yerini almalı” değerlendirmesinde bulundu.

Kaynak: Çin Uluslararası Radyosu

Hibya Haber Ajansı