Enflasyon gelirleri azaltırken, asgari ücret yeniden artırıldı

Cumhurbaşkanı Sn. Recep Tayyip Erdoğan, artan yaşam maliyetlerinin hane halklarının gelirlerini zorladığı dönemde, asgari ücrete ara zam açıkladı. Erdoğan, yüksek enflasyon ve liranın değer kaybetmesine atıfta bulunarak, aylık net asgari maaşın %29,3 oranında artırılarak (1.247 TL tutarında) 5.500 liraya (328 $) yükseltileceğini söyledi. Asgari ücret Ocak ayında %50,5 ile rekor düzeyde artırılmıştı.

Türkiye, çok yüksek enflasyonlu bir sürece girdiği için ve bunun devam edeceği de bilindiği için asgari ücret konusunda da bir ara değerlendirme yapılması gerekliliği doğmuştur. Tüketici enflasyonu yaklaşık çeyrek yüzyılın en hızlısı ve %80’e doğru yaklaşmış durumda. Kısmen yüksek küresel enerji ve gıda fiyatları tarafından körüklenen maliyetlerdeki artış, harcanabilir gelirin son dönemde enflasyona yenilmesine neden oldu. Sn. Erdoğan yakın zamanda, enflasyonun önümüzdeki yılın başında “makul seviyelere” düşeceği yönünde değerlendirmelerde bulundu. Merkez bankası, enflasyona göre ayarlandığında dünyanın en derin negatif faiz oranlarının oluşmasına neden olan ultra gevşek bir para politikası seçmiş durumda. Buna karşılık, dünya çapındaki merkez bankaları enflasyonla mücadele için parasal sıkılaştırmayı tercih ediyor.

Asgari ücret artışını genel hatlarıyla değerlendirdiğimizde, kamuoyunda telaffuz edilen ve işçi birliklerinin talep ettiği tutarın bir miktar altında kaldığı görülüyor. Aynı zamanda, TÜRK-İŞ’in Haziran ayı için açıkladığı açlık sınırı, yani 4 kişilik bir ailenin sadece gıda harcaması için gerekli olan tutar, 6.391 TL’nin altında. TÜRK-İŞ’e göre gıda harcaması ile giyim, konut içerisinde kira, elektrik, su, yakıtın da olduğu masraflar, ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı yani yoksulluk sınırı ise 20 bin 818 TL.

Sosyal Güvenlik Kurumu’na göre, Türkiye’deki tüm işçilerin %40’ından fazlası asgari ücret alıyor. Yaklaşık %30’luk artış ile 5.500 TL olan net asgari ücret, referans ücret artışı olması itibariyle diğer ücretler açısından da emsal oran olacağından ve 5.500 TL altında olan ücretler de otomatik olarak bu seviyenin üzerine çıkacağından, ücret artışları sadece asgari ücretli personel üzerinden gerçekleşmez.

Yıllara göre lira ve dolar bazında asgari ücret karşılaştırması

2021 yılı asgari ücret olan 2.826 TL ile oranlandığında 2022 yılında asgari ücrete bileşik olarak %94,6 zam yapılmış oluyor. USD karşılığı olarak ise, TL bazında yapılan yüksek zamma rağmen asgari ücrette fazla bir değişiklik olmuyor. 2021’de 2.826 TL olan asgari ücret 317 dolara denk gelirken, 2022 yılında 5.500 TL olan asgari ücret 328 dolara denk düşüyor.

Mayıs ayından sonraki enflasyon oranları 12 aylık bazda %80 bandı üzerine doğru çıkabilir. Gıda enflasyonu ise Mayıs ayı itibariyle %91,6 seviyesinde. Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından açıklanan SGP’ye göre kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) endeksi 2021 yılı geçici sonuçlarına göre 27 Avrupa Birliği (AB) ülkesi ortalaması 100 iken Türkiye için 64. Bu değer AB ortalamasının %36 altında kalıyor. Kişi başına düşen milli gelir ise IMF Nisan 2022 Küresel Ekonomik Görünüm raporu veri tabanına göre 2022 itibariyle 8.801 dolar. Bu tutar 2021 yılı için 9.528 dolardı. Esas sağlanması gereken durumun, ücretlerin enflasyon karşısındaki alım gücünün ve kişi başına yurtiçi GSYH’den düşen payın artması gerektiği çok açıktır.

Kaynak Tera Yatırım/ Enver Erkan

Hibya Haber Ajansı